تعیین غلظت کشندگی LC5096h نیتریت سدیم و تأثیر آن بر بافت کبد بچه ماهی سفید (Rutilus kutum Kamensky, 1901)

نیتریت محصول حد واسط در چرخه طبیعی نیتروژن است که افزایش غلظت محیطی آن موجبات مرگ و میر ماهیان آب شیرین را فراهم می کند. پس از آزمایش های اولیه محدوده کشندگی این ماده تعیین و سپس جهت تعیین دقیق LC50 تعداد 180 قطعه بچه ماهی سفید با میانگین وزنی 0/8±4/05 گرم، در 6 گروه (5 گروه آزمایشی و گروه شاهد) درمعرض غلظت های 130، 144/5، 161/5، 180، 200 میلی گرم درلیتر، نیتریت سدیم قرار گرفتند. آزمایشات به صورت ساکن (استاتیک) و بر اساس روش استاندارد به مدت 4 شبانه روز (96 ساعت) انجام شد. در مدت اجرای آزمایش اکسیژن محلول، اسیدیته و دمای آب روزانه اندازه گیری و ثبت گردید. میزان متوسط کشندگی (LC50) نیتریت روی بچه ماهیان سفید طی 96 ساعت 146/62 میلی گرم در لیتر، با استفاده از روش آماریی Probit analysis تعیین گردید. طی این بررسی در ماهیان مسموم رفتار غیر طبیعی چون بی قراری، شنا در سطح آب، از دست دادن تعادل دیده شد. به منظور مشاهده تغییرات میکروسکوپی بافت کبد، این بافت در ماهیان در حال مرگ در پایان هر 24 ساعت مورد بررسی قرار گرفت. پس از تثبیت بافت ها در فرمالین 10 درصد، مقاطع بافتی با ضخامت 5 میکرون تهیه و به روش هماتوکسیلین- ائوزین رنگ آمیزی شدند. مهم ترین ضایعات کبد مشاهده شده، خون ریزی ورید مرکزی، آتروفی، نکروزه شدن هپاتوسیت، نکروز کانونی مزمن، cloudy swelling (تورم ابری) و حضور ملانین و صفرا بود. نتایج نشان داد که این ماهی جز ماهیان مقاوم در برابر سم نیتریت بوده و بافت کبد می تواند به عنوان یک بیومارکر شاخص آلودگی نیتریت در این گونه مورد بررسی قرار گیرد.